Ω γενιά μου χαμένη πήραμε μεγάλους δρόμους... μείναμε στη μέση... η ώρα του θανάτου μας είναι γραμμένη σ' όλα τα ρολόγια.

Σαν σήμερα το 1988 φεύγει από τη ζωή ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές,  ο Τάσος Λειβαδίτης σε ηλικία 66 χρονών. Με αφορμή λοιπόν αυτό το γεγονός θα παραθέσω μια ιστορία που γνωρίζω από πρώτο χέρι για το ποια ήταν η αφορμή που γράφηκε το γνωστό ποίημα του Λειβαδίτη ‘’Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος’’

   Το ποίημα αυτό γράφηκε στη Μακρόνησο με αφορμή ένα γεγονός που συνέβη εκεί και στο οποίο πρωταγωνίστησε ένας ΕΑΜίτης κομμουνιστής από κάποιο χωριό της Πρέβεζας , ο μπάρμπα-Λάζαρος, συνεξόριστοι και φίλοι με τον Λειβαδίτη. Εμένα την ιστορία μου την είπε ο γιος του.

  Ήταν κάποια μέρα στο λιμανάκι της Μακρονήσου δυο εξόριστοι και κάνανε διάφορες εργασίες, πιο πέρα ο Λειβαδίτης καθότανε. Κάποια στιγμή έρχεται ένα καΐκι με δυο και έφερναν ένα τελάρο με σαρδέλες. Δένουν το καΐκι και βγάζουν το τελάρο έξω να το πάει ένας από τους δυο κρατούμενους στο  μαγειρείο. Αυτοί ταλαιπωρημένοι και εξουθενωμένοι από τις αγγαρείες και τα καψώνια άρχισαν να διαπληκτίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα το πάει. Εκεί λοιπόν που ο καυγάς είχε φουντώσει εμφανίζεται και ο μπάρμπα Λάζαρος. Τους βλέπει να καυγαδίζουν και τους ρωτάει τα συμβαίνει. Αυτοί του λένε τον λόγο. Τότε αυτός θυμωμένος πιάνει το τελάρο και τους λέει: Δεν ντρέπεστε να τσακώνεστε; Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος δεν πρέπει να κάνεις βήμα πίσω και ξεκινά ν ανηφορίζει προς τα μαγειρεία. Ο Λειβαδίτης πιο πέρα άκουσε όλη την στιχομυθία και με αφορμή αυτή έγραψε και το γνωστό ποίημα που παραθέτουμε.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος (Τάσος Λειβαδίτης)

ν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν΄αγωνίζεσαι για την ειρήνη και
για το δίκαιο.
Θα βγείς στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα
ματώσουν απ΄τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες – μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζει την αδικία.
Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια
αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις
πολιτείες
μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα
αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου
έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω από τις οβίδες.
Δεν έχεις καιρό
δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί ν΄αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη
ή το παιδί σου.
Δε θα διστάσεις.
Θ΄απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου
Θ΄απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι
για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.
Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς.
Το ξέρω, είναι όμορφο ν΄ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ,
να κοιτάς έν΄ άστρο, να ονειρεύεσαι
είναι όμορφο σκυμένος πάνω απ΄το κόκκινο στόμα της αγάπης σου
Να την ακούς να σου λέει τα όνειρα της για το μέλλον.
Μα εσύ πρέπει να τ΄αποχαιρετήσεις όλ΄αυτά και να ξεκινήσεις
γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου,
για όλα τ΄άστρα, για όλες τις λάμπες και
για όλα τα όνειρα
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή
και περισσότερα χρόνια
μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,
τη μάνα σου και τον κόσμο.
Εσύ και μες απ΄ το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σου
θα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη .
Κι΄ όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα
θα χτυπάς τον τοίχο του κελλιού σου με το δάχτυλο
απ΄τ΄άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.
Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν΄ ασπρίζουν
τα μαλλιά σου
δε θα γερνάς.
Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος
Αφού όλο και νέοι αγώνες θ΄ αρχίζουνε στον κόσμο
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό
γράμμα στη μάνα σου
Θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ΄αρχικά του ονόματος σου και μια λέξη :
Ειρήνη
σα ναγραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.
Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό
να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια
σα να στεκόσουνα μπροστά σ΄ολάκαιρο το μέλλον.
Να μπορείς, απάνω απ΄την ομοβροντία που σε σκοτώνει
εσύ ν΄ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που
τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.