Αρκετός θόρυβος ξέσπασε τις μέρες που μας πέρασαν --κατά την άποψή μου, δικαιολογημένα-- από δύο άρθρα που επιχείρησαν μια "αιρετική" ανάγνωση των διακυβευομένων από τον φόνο του Παύλου Φύσσα από στέλεχος της Χρυσής Αυγής. Τα άρθρα του Γ. Δελαστίκ "Ποιος ωφελείται πολιτικά από το έγκλημα" (δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα "Πριν") και του Τ. Φωτόπουλου "Ο περισπασμός της Χρυσής Αυγής" (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία") παρουσίασαν επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν προπαγανδιστικά από την ίδια την ναζιστική οργάνωση για τις πρακτικές της. Σε δικό της άρθρο στην "Εφημερίδα των Συντακτών", η Άντα Ψαρρά κάνει λόγο για "συνομωσιολογίες" --αναφερόμενη εμμέσως πλην σαφώς στα παραπάνω κείμενα-- προτάσσοντας ταυτόχρονα την δική της θεωρία ότι "την οικονομική κρίση" και το "πεδίο δράσης της μισαλλοδοξίας" τα δημιούργησαν "οι δολοφονίες μεταναστών, η δράση των χρυσαυγιτών, η συνεργασία αστυνομίας και Χ.Α., η ρατσιστική προπαγάνδα των ΜΜΕ κατά των μεταναστών και της Αριστεράς, το πνίξιμο κάθε αντίστασης, η κατάρρευση του κοινοβουλευτισμού, η διαφθορά και η ασυδοσία του κεφαλαίου."
Από πού να αρχίσει κανείς να ξεμπλέκει το κουβάρι θολότητας και μυστικισμού που αναπαράγει και ενθαρρύνει διαρκώς η μιντιακή κατασκευή της πολιτικής πραγματικότητας;
Ένα καλό μέρος για να αρχίσει κανείς είναι νομίζω η απόρριψη ως αβάσιμης και αντιεπιστημονικής της έννοιας της "συνομωσιολογίας" ως αναλυτικού εργαλείου. Δηλαδή, η παρατήρηση ότι η "συνομωσιολογία" αποτελεί στην πραγματικότητα ψευδοέννοια πολιτικής ανάλυσης και κριτικής. Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους:
α) Όλα τα αστικά πολιτικά κόμματα περιλαμβάνουν μηχανισμούς που δεν έχουν δημόσιο χαρακτήρα. Στην πραγματικότητα, η ίδια η δημοκρατικότητα του συνταγματικού πλαισίου λειτουργίας τους προαπαιτεί ένα βαθμό αδιαφάνειας και παρασκηνίου. Κι αυτό διότι μόνο κρατώντας ένα τμήμα των διεργασιών τους μυστικό από τα άλλα κόμματα μπορούν να αναπτύξουν την τακτική τους. Κανείς για παράδειγμα, δεν θα μάθει ποτέ, αν ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε κεντρική πολιτική απόφαση για την κρυφή συμμετοχή στελεχών του χωρίς κομματικά διακριτικά, στην διαμόρφωση κλίματος στην Πλατεία Συντάγματος το καλοκαίρι του 2011. Κανείς δεν θα μάθει ποτέ βάσει ποιων αποφάσεων ποιων προσώπων συντονίζεται και ενορχηστρώνεται η επίθεση σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ ως εξτρεμιστικού κόμματος. Κανείς δεν θα μάθει ποτέ ποιο ήταν το ακριβές μέγεθος και οι εντολές συμμετοχής μελών της Χρυσής Αυγής στο λεγόμενο "κίνημα των αγανακτισμένων." Κάθε πολιτικό κόμμα έχει τη διακριτική ευχέρεια να αποκρύψει στοιχεία των μηχανισμών αποφάσεών του και δράσης του τα οποία έχουν ως στόχο την ενίσχυσή του, περιλαμβανομένων σχέσεων με δημοσιογράφους, καλλιτέχνες, διαμορφωτές κοινής γνώμης, κλπ. Τίποτε από όλα αυτά δεν αποτελεί κάποιου είδους "εξαίρεση" από κάποιον "κανόνα", και προφανώς δεν αφορά κάποια "συνομωσία" για να δικαιολογείται ο όρος "συνομωσιολογία" για μια ανάλυση που το λαμβάνει υπόψη.
β) Ο χαρακτήρας ενός συστήματος όπως είναι ο καπιταλισμός είναι εξαιρετικά, αν όχι αδιανόητα σύνθετος. Τόσο αυτό που παραδοσιακά ονομάζεται "βάση" --οι σχέσεις παραγωγής-- όσο και αυτό που παραδοσιακά ονομάζεται "εποικοδόμημα" --το πολιτικό σύστημα, οι ιδεολογίες, η οικογένεια, τα ΜΜΕ, κλπ-- συγκροτούνται στη βάση εξαιρετικά πολύπλοκών συνάψεων και σημείων συναρμογής καθώς και διαφοροποιήσεων ή και εντάσεων. Στο σύστημα αυτό εναλάσσονται διαρκώς οι συμπαιγνίες και οι εντάσεις ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό κεφαλαιοκρατικό συμφέρον, ανάμεσα στο εθνικό και το διεθνές κεφαλαιοκρατικό συμφέρον, ανάμεσα στην μεγαλοαστική τάξη και την μικροαστική (περιλαμβανομένης της "εργατικής αριστοκρατίας"), ανάμεσα σε εδραιωμένα θεσμικά και νομικά πλαίσια και αναδυόμενες δυνάμεις, ανάμεσα στο κράτος και το κεφάλαιο, ανάμεσα στην εκτελεστική, την νομοθετική και τη διοικητική εξουσία. Η σύλληψη ενός συγκεκριμένου συστήματος αλληλεπιδράσεων σε μια συγκεκριμένη χώρα και σε μια συγκεκριμένη ιστορική φάση ή στιγμή αποτελεί προϋπόθεση της αναλυτικής σκέψης και όχι, φυσικά, "συνομωσιολογία".
γ) Ο Ψυχρός Πόλεμος νομιμοποίησε ευρύτατα στις ίδιες τις δυτικές κοινωνίες την αποδοχή και συναίνεση σε "υπόγειες" και "βρώμικες" πρακτικές πολέμου με τον "αντίπαλο" στο όνομα της "εθνικής ασφάλειας", που ουσιαστικά ήταν πρόδηλα η ασφάλεια της άρχουσας τάξης. Κανείς δεν μπορεί σήμερα να αμφισβητήσει το παραδεδεγμένο από την ίδια την CIA γεγονός ότι το Κογκρέσο για την Πολιτισμική Ελευθερία, πχ, ήταν ένα δημιούργημά της με στόχο να πληγεί το κύρος της ΕΣΣΔ και η απήχησή της στα εργατικά και λαϊκά στρώματα των δυτικών κοινωνιών. Το ίδιο ισχύει για την ενσυνείδητη διάβρωση και καταστροφή ταξικών συνδικάτων, την ενίσχυση παραστρατιωτικών και ακροδεξιών οργανώσεων σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα που εκλήφθηκαν ως "υψηλού ρίσκου" για επιστροφή του κομμουνιστικού κινήματος, την διείσδυση μέσα στα κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα μέσω χαφιέδων, πρακτόρων, κλπ, με στόχο την παραπληροφόρηση, την σύγχυση και την καταστροφή σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ μελών, ή την συνδρομή στην διαφυγή ναζιστών εγκληματιών πολέμου και την χρησιμοποίησή τους για αντικομμουνιστικές επιχειρήσεις στο όνομα της "ελευθερίας." Όλα αυτά έχουν διερευνηθεί, πιστοποιηθεί ιστορικά και αρχειακά και επιβεβαιωθεί από τους ίδιους τους δράστες τους ως ψυχροπολεμικές "αναγκαιότητες." Και προφανώς, οι δομές που φτιάχτηκαν στην μακροσκελή περίοδο του Ψυχρού Πολέμου δεν αυτοδιαλύθηκαν, μιας και όπως όλες οι ανάλογες δομές αναζητούν την αναπαραγωγή και την διαιώνιση. Αρκεί να παραπέμψει κανείς ως απόδειξη τούτου στα διαρκή σκάνδαλα ηλεκτρονικών παρακολουθήσεων των πάντων από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες που ξέσπασαν πρόσφατα, και σε κάποιο βαθμό σε συνάρτηση με τους κυνηγημένους Assange και Snowden.
Συνεπώς, τι ακριβώς σημαίνει "συνομωσιολογία"; Τίποτε απολύτως, είναι η απάντηση, εκτός από έναν βολικό τρόπο να "ξεφορτωθεί" κανείς αδιακρίτως αυτό το οποίο δεν αποδέχεται για τον οποιονδήποτε λόγο. Ο καθένας μπορεί να ονομάσει "συνομωσιολογία" ό,τι αγαπά και με τον τρόπο αυτό να το απαξιώσει αυτόματα και χωρίς επιχειρηματολογία βασισμένη σε έλλογους συλλογισμούς ή/και σε αποδεικτικά στοιχεία ή έστω αποχρώσες ενδείξης. Στην βάση αυτή, ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης κύριος Νίκος Δένδιας μπορεί κάλλιστα να αποκαλέσει "συνομωσιολογία" τον ισχυρισμό ότι υπάρχει εδώ και πολύ καιρό (και πριν αναλάβει ο ίδιος) πληθώρα ενδείξεων για τον συστηματικό εκφασισμό των σωμάτων ασφαλείας, ή τον ισχυρισμό ότι η αντιμετώπιση με άγριο ξυλοδαρμό των τεσσάρων που συνελήφθηκαν για απόπειρα ληστείας στο Βελβεντό Κοζάνης αποτελούσε η ίδια μέρος του εκφασισμού των σωμάτων αυτών και βρίσκεται στους αντίποδες της αστυνομικής συμπεριφοράς σε ακροδεξιούς τρομοκρατικούς πυρήνες τις μέρες που διανύουμε, ή τον ισχυρισμό ότι οι φωτογραφίες από την δήθεν επέλαση συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ στα γραφεία του Υπουργού Εργασίας ήταν φτιαχτές.
Κατά συνέπεια, η πολιτική ανάλυση και η κριτική μιας πολιτικής ανάλυσης δεν μπορεί να έχει τίποτε να κάνει με μια τέτοια ψευδοέννοια, που στην ουσία αποτελεί απλώς φτηνό προπαγανδιστικό τρικ. Η πολιτική ανάλυση και η κριτική μιας πολιτικής ανάλυσης πρέπει να αποδεικνύει τους ισχυρισμούς της στην βάση α) της λογικής ανάλυσης υφιστάμενων σχέσεων και β) αποδείξεων, τεκμηρίων και ενδείξεων που αφορούν τις σχέσεις αυτές. Προφανώς, για να αναφερθούμε πολύ σύντομα στο άρθρο της κυρίας Ψαρρά, αν και είναι αρκετά εύλογο ότι "οι δολοφονίες μεταναστών, η δράση των χρυσαυγιτών, η συνεργασία αστυνομίας και Χ.Α., η ρατσιστική προπαγάνδα των ΜΜΕ κατά των μεταναστών και της Αριστεράς" συνεισέφεραν τα μάλα στην διεύρυνση και εντατικοποίηση του "πεδίου δράσης της μισαλλοδοξίας", ο ισχυρισμός ότι αυτά τα ίδια φαινόμενα προκάλεσαν "την οικονομική κρίση" είναι αυστηρά παράλογος και μπορεί εύκολα να αποδειχθεί τέτοιος. Δεν υπάρχει καμία απολύτως οικονομική θεωρία σύμφωνα με την οποία ο ρατσισμός να προκαλεί οικονομικές κρίσεις, και το συμπίλημα φαινομένων που δημιουργεί η κυρία Ψαρρά έχει ως στόχο την μυστικοποίηση του προβλήματος μέσω της αφομοίωσης στο ίδιο σύνολο εντελώς διαφορετικού τάξης ζητημάτων
Τούτο γίνεται προφανές από την αναφορά της σε "ασυδοσία του κεφαλαίου", η οποία δεν έχει κανένα οικονομικό νόημα απολύτως. Το κεφάλαιο δεν είναι ένα νοήμον υποκείμενο για να ασυδοτεί, και, όπως ο Ένγκελς είχε συλλάβει ήδη από το 1843, δεν προνοεί για καμία "μέση" ή "μετριοπαθή" οδό. Το κεφάλαιο δημιουργεί εκ φύσεως και εξ ορισμού συνθήκες ανταγωνισμού οι οποίες είναι απόλυτα απαραίτητες για την ανάπτυξή του την ίδια στιγμή που το σπρώχνουν αδιάκοπα στα άκρα της υπερπαραγωγής και της υπερυσσσώρευσης, του πληθωρισμού και της ανεργίας, της ανεξέλεγκτης ανόδου τιμών ή καθόδου μισθών. Όλα αυτά αποτελούν φυσιολογικότατα φαινόμενα μέσα στον καπιταλιστικό κύκλο παραγωγής. "Ασυδοσία του κεφαλαίου" υπάρχει μόνο στο μυαλό της κυρίας Ψαρρά, που μπερδεύει το κεφάλαιο με την αστυνομία, για την οποία πράγματι μπορεί κανείς να μιλήσει για "ασυδοσία", φτάνει να δέχεται ότι υπάρχει κάπου στην σφαίρα των αγγελικών πλασμάτων ένα ασώματο και αταξικό κράτος δικαίου το οποίο η ασυδοσία αυτή προσβάλλει και καταστρατηγεί. Η κυρία Ψαρρά προφανώς και δέχεται ότι υπάρχει μια τέτοια νόρμα του κράτους που αρνείται την ίδια του την δύναμη αρκετά για να είναι "δίκαιο" και όχι "ασύδοτο", προφανώς και αντλεί παρηγοριά από αυτή τη σκέψη, και προφανώς την προσφέρει στους προοδευτικούς της αναγνώστες δια της Εφημερίδας των Συντακτών. Για τους λόγους αυτούς, είναι μια ακόμα καθαρά αστική φωνή που δεν πρόκειται ποτέ να αναδείξει τι είναι στην πραγματικότητα το κράτος απ' την μαρξιστική σκοπιά. Αλλά σε ό,τι αφορά την οικονομία, η αναφορά της σε "ασύδοτο κεφάλαιο" δεν μπορεί παρά να προξενεί γέλωτα όχι απλώς σε έναν μαρξιστή αλλά σε κάθε σοβαρό αστό οικονομολόγο.
Έχοντας βγάλει από τη μέση την πλήρως ιδεολογική ψευδοέννοια της "συνομωσιολογίας", λοιπόν, και έχοντας αναδείξει, με το παράδειγμα της κυρίας Ψαρρά, πώς χρησιμοποιείται για να αποκρύψει τον σφοδρά ιδεολογικό χαρακτήρα μιας σειράς "αντίθετων με την συνομωσιολογία" παραδοχών, μπορούμε, σε ένα δεύτερο μέρος, να δείξουμε από τη δική μας σκοπιά γιατί οι ισχυρισμοί Δελαστίκ καιι Φωτόπουλου είναι παράλογοι και μεθοδολογικά απαράδεκτοι.
Πηγή Lenin Reloaded
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου